(Bu yazı tamamen alıntıdır, yazarı metnin sonunda belirtilmiştir.)
günümüz diline aktarımı bir hayli sıkıntılı olan abidelerdir. en basitinden "tengri teg tengri" kavramını "tanrı gibi tanrı" diye çeviren var, "gök gibi tanrı" diye çeviren var, ama bunun bir deyim olabileceğini -gördüğüm kadarıyla- düşünen yok... bize çok yabancı gelmeyecek bir mana var burada ama ne? "bir olan tanrı" olabilir mi? olmasa bile, "tanrı gibi tanrı" değildir en azından...
öte yandan, abidelere dikkat edince, türk kavramına vurgu, birlik olmaya çağrı ve türk'ün düşmanları hakkında bilgi görüyoruz. düşmanların başlıcaları "tabgaç" denen çin, kıtay denen bir kavim, kırgız, türgiş, dokuz tatar ve dokuz oğuz'lardır. bunlardan türgişler ve oğuzların türk ile akraba oldukları belirtilirse de, sürekli biçimde düşmanlık ve savaş halinde olduklarının da ayrıca altı çizilir.
dikkatimi çeken bir şey, moğollar'dan hiç bahis yoktur. bu moğol denen şey nedir? cengiz'den önce hiç adı sanı geçmez. sanki hiç yokturlar da bir anda var olmuşlardır. sonradan türkler onlara "tatar" diyecek ama, tatarlar eskiden beri vardır ve moğollar'dan ayrı bir kavimdir. "kıtay" denilen kimseler olabilirler mi? onu da bilmiyoruz. (çünkü kıtay daha sonra çinlilere denilecek.) daha öncesinde olduğu gibi, göktürkler zamanında da moğollar diye birilerinden söz edilmez.
peki göktürkler'den önce kendilerine "türk" diyen bir kavim, bir devlet, bir topluluk var mı? bunu tam bilmiyoruz ama, şunu biliyoruz: "türk" kelimesi bir hayli eski tarihlere götürülebiliyor. çin kayıtlarında olsun, hint kayıtlarınada olsun, fars kayıtlarında olsun, diğer bazı mezopotamya vs kayıtlarında olsun, "türk" kelimesine çok eski tarihlerden itibaren rastlanabiliyor.
fakat göktürkler döneminde türk ve oğuz neden ayrıdır birbirinden ve sürekli çatışma halindedir? hadi kırgızlar ve tatarlar çok eski zamandan beri ayrı... iyi de oğuzlar niye ayrı? demek ki o zamanlar oğuz olmayan bir kesim kendilerine "türk" adını veriyordu. nitekim bu daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiştir. ama günümüze geldiğinde oğuzlar'dan başka kendisine "türk" diyen hiçbir boy kalmamıştır. hatta oğuzlar'dan bir grup olan azeriler'de bile "türk" ismi hala tartışmalıdır. (moskof etkisi tabii.)
her neyse, orhun abidelerinden öğrendiğimiz şey, osmanlı tarihinde bolca şahit olduğumuz ve belki günümüzde de yaşadığımız şey şudur: türk, sürekli kendi içinde harp halindedir. nasıl ki osmanlı ne zaman balkanlara sefer çıksa veya bizans'ı kuşatmaya kalksa, arkasından hemen karamanlı, isfendiyarlı vs beyliklerin saldırısına uğruyordu. öyle anlaşılıyor ki, tarih içindeki bütün maceramız da böyle geçmiştir.
ve galiba, bu gerçeği değiştirebilmeye de imkan yoktur. bu gerçeği kabul etmek ve bu gerçekle varolmaya devam etmek zorundayız.
(yerleyeksan, 28.11.2011 04:55) - Ekşi Sözlük
Sükuneti boz
Yorum yap